منظور قالیباف از سهم زنان در مدیریت شهری، انتصاب همسرش در شهرداری بود؟
براساس آمارهای رسمی در ایران، نرخ مشارکت زنان در مدیریت شهری همچنان به شکل قابلتوجهی اندک است. بارها تأکید شده که حتی در شهرداری تهران که حدود 17 درصد از کارمندانش را زنان تشکیل میدهند، توزیع پستهای مدیریتی مغایر با اصل عدالت جنسیتی است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی دیده بان ایران، روزنامه وقایع اتفاقیه نوشت: بااینحال، محمدباقر قالیباف در دومین مناظره انتخاباتیاش مدعی شد که زنان 13 درصد از سهم مدیریت شهری را در شهرداری تهران در اختیار دارند. محمدباقر قالیباف در بخشی از مناظره دوم انتخابات ریاستجمهوری دوازدهم گفت: امروز در شهرداری تهران تعداد زیادی از اقوام، ادیان و مذاهب مختلف هستند، بیش از 13 درصد مدیران شهرداری را زنان و جوانان تشکیل میدهند. این درحالی است که دقایقی پس از اتمام مناظره، این گفته شهردار تهران با موجی از انتقادها و واکنشها مواجه شد. محمد حقانی، یکی از اعضای شورای شهر تهران در اولین واکنش رسانهای از سهم یک درصدی زنان در پستهای ارشد مدیریتی در شهرداری تهران خبر داد و اعلام کرد: از مجموع 120 مدیر ارشد شهرداری تهران، فقط یکی از شهرداران مناطق که چند ماه قبل منصوب شد، از بین زنان انتخاب شده است. این درحالی است که پست مشاور امور زنان شهرداری نیز تنها در انحصار زهرا مشیر (همسر شهردار تهران) بوده است و پس از او هیچ به غیر شهرداری یک زن در یک منطقه ، زن دیگری نتوانسته به این سطح مدیریتی در شهرداری تهران دست یابد.
فقط یک درصد، آنهم نمایشی!
دومین مناظره کاندیداهای انتخابات ریاستجمهوری روز جمعه، 15 اردیبهشت درحالی برگزار شد که نامزدها به ارائه دیدگاههایشان درباره چگونگی برخورد با مسائل سیاسی و فرهنگی پرداختند. در بخشهایی از این مناظره، محمدباقر قالیباف به سهم 13 درصدی زنان از مدیریت شهری اشاره کرد. پس از این اظهارات بود که محمد حقانی، عضو شواری شهر تهران در گفتوگو با رسانهها، ادعای شهردار تهران را رد کرده و حضور یک زن در بین مدیران ارشد شهرداری تهران که تنها چند ماه از حکم انتصاب او میگذرد را اقدامی نمادین و نمایشی برای فرار از این واقعیت دانست که مبادا گفته شود سهم زنان از مسئولیتهای ردهبالای شهرداری تهران صفر درصد است. این درحالی است که به گفته این عضو شورای شهر، بیش از 17 درصد کارکنان شهرداری را زنان تشکیل میدهند اما تنها یک درصد زنان در پستهای ارشد مدیریتی این مجموعه جای گرفتهاند. آنچنان که حقانی توضیح داده است، زنان شاغل در مدیریت شهری، عموما زنان تحصیلکرده و توانمندی هستند که بهعنوان کارمند ساده در بخشهای مختلف این مجموعه بزرگ، مشغول به کار هستند. وی تأکید کرده است: درحالحاضر شهرداری تهران متشکل از 120 مدیر ارشد است که نیمی از آنها را معاونان و مشاوران شهردار و شهرداران مناطق و نیمی از آنها را نیز مدیران عامل سازمانها و شرکتها، مؤسسات و ستادهای زیرمجموعه شهرداری تهران تشکیل میدهند؛ بااینحال، فقط یک پست از این 120 پست به زنان اختصاص یافته است. ازجمله پستهایی که در طی این دوره زنان موفق به تصدی آنها در شهرداری تهران شدهاند، میتوان مشاور امور زنان شهردار، مدیرکل امور زنان شهرداری و مسئول ستاد توانمندسازی زنان خودسرپرست به زنان اشاره کرد. بااینحال، محمد حقانی با اشاره به این پستهای مدیریتی میگوید، آقایان چارهای جز سپردن این مشاغل به گفته او زنانه! به زنان را نداشتهاند. به باور این عضو شورای شهر، اختصاص سهم یک درصدی به زنان در مشاغل ردهبالای مدیریتی شهرداری تهران، نشاندهنده نوع نگاهی است که آقایان نسبت به زنان و جایگاه آنها دارند. این درحالی است که با انتصاب زهرا مشیر، همسر محمدباقر قالیباف بهعنوان مشاور امور زنان شهردار تهران نیز عملا یک تقسیم کار خانوادگی صورت گرفت که پس از آن، دیگر نصیب هیچیک از کارکنان زن شهرداری تهران نشد.
بعد از 12 سال، فقط یک زن شهردار
معاون رئیسجمهوری در امور زنان نیز در پاسخ به حرفهای قالیباف در توئیترش نوشت: یک شهردار زن پس از 12 سال، تنها سهم زنان از مدیریت شهری تهران است. اشاره او به نرگس معدنیپور، شهردار منطقه 13 تهران است که قبلا مدیرکل امور بانوان شهرداری تهران بوده است. مولاوردی تأکید کرده است که در دولت یازدهم توجه به جایگاه زنان به گونهای بود که اکنون سه معاون ریاستجمهوری در سازمان محیطزیست، معاونت امور زنان و خانواده ریاستجمهوری و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از زنان توانمند کشور مشغول فعالیت هستند. او از دستاوردهای دولت یازدهم در حوزه زنان دفاع کرده و گفته است که براساس آمار، نیمی از جمعیت 80 میلیونی کشور را زنان تشکیل میدهند که با فعالیت دولت یازدهم، اکنون ١٠ درصد کابینه دولت زنان هستند. فعالیت 40 درصد مدیران نشریات توسط زنان، وجود 25 نشریه ویژه زنان، مشغول بودن ٢٢ درصد زنان ایرانی در بخش کشاورزی، 52 درصد در بخش خدمات، وجود ٩ هزار زن تسهیلگر در کشور، فعالیت ٢٥ درصد زنان در بخش صنعتی نساجی، پوشاک و صنایع دستی، فعالیتداشتن زنان در 11 درصد از صد هزار تعاونی فعال از دیگر اقداماتی است که در طی این دوره انجام شده است. همچنین طبق آمارها، در بخش استخدام دولتی، زنان سهم 2,27 درصد را از آن خود کردهاند اما در بخش خصوصی، حضور زنان به ٧٢ درصد رسیده است. تعداد مدیران زن در شرکتهای دانشبنیان نیز ٣٢٠ نفر، فعالیت زنان در ١٧ تشکل سیاسی و حزب با دبیرکلی زنان، سهم 47 درصدی زنان از کل دانشجویان نیز از دیگر آمارهای فعالیتهای زنان به شمار میرود. براساس آمارها نزدیک به سه هزار نفر از زنان عضو اصلی و مابقی عضو علیالبدل شوراهای اسلامی شهر و روستا، هزار و 544 زن بهعنوان دهیار، در 31 استان مدیرکل امور زنان و مشاور استاندار فعالیت دارند و 817 زن نیز مشاور امور بانوان دستگاههای اجرایی هستند. دو زن نیز بهعنوان معاون استاندار و 50 زن بهعنوان مدیران کل استانداریها انتخاب شدهاند و این درحالی است که در کل دستگاههای اجرایی، 49 مدیرکل زن داریم. معاونان زن مدیرکل در استانداریها 40 نفر، معاونان مدیران کل در دستگاههای اجرایی 215 نفر، علاوه بر آن چهار فرماندار و هفت معاون فرماندار زن، 220 زن نیز بهعنوان مشاور امور بانوان در فرمانداریها و 19 زن نیز بهعنوان بخشدار فعالیت دارند.
ایجاد شهبانوها، حاصل مدیریت مردانه
با این توضیحات و درحالیکه بیش از یک دهه از مدیریت محمدباقر قالیباف در شهرداری تهران میگذرد، فعالان حوزه زنان معتقدند (بهجز اقوام سببی مانند همسر محمدباقر قالیباف که به سطوح کلان مدیریتی دسترسی داشته) در این سالها کمترین درصد مشارکت در مدیریت کلان شهری نصیب زنان توانمند شده است.
به باور آنها با اینکه در ساختار نیروی انسانی شهرداری تهران زنان بیشماری فعالیت دارند اما عملا در بیش از 10 ساله اخیر سهمی از مدیریت کلان شهری نصیب آنها نشده است. معاونت مالی و اقتصاد شهری، معاونت فنی و عمرانی، معاونت شهرسازی و عمرانی، معاونت برنامهریزی توسعه شهری و شورا، معاون شهردار و رئیس سازمان حملونقل ترافیک، معاونت خدمات شهری و محیطزیست، معاونت امور اجتماعی و فرهنگی، معاونت هماهنگی و امور مناطق، معاونت توسعه منابع انسانی ازجمله مناصبی هستند که بنابر گزارشها، در ۱۲ سال گذشته در شهرداری تهران تنها به مردان سپرده شده است. در این میان سهمی از معاونتهای اصلی شهرداری تهران نیز نصیب زنان نشده است. واکنشهای فعالان حوزه زنان به راهاندازی پارکها، شهردختها و شهبانوهای ویژه زنان باعث شد عملا نقشه شهردار تهران برای اعمال تفکیک جنسیتی در پوشش توجه به وضعیت اجتماعی زنان بر آب شود.