یک جامعه شناس: 5 تا 7 درصدزنان دستفروش به دلیل تبعیض جنسیتی در استخدام نیروی کار به دستفروشی روی آورده اند / از نگاه ترحم آمیز مردان در خیابان می ترسیم/ برای حفظ جان و آبرویم هر هفته در یک خیابان بساط پهن می کنم

دیده بان ایران - نوگل تاجدوزیان: وقتی که در خیابان های تهران قدم میزنی صدای  زنان دست فروشی را می شنوی که با صدای بلند اجناسی را که برای فروش با خود به همراه آورده اند به عابران معرفی می کنند.

زنانی که عمده آنها سرپرست خانواده ای هستند که برای امرارمعاش به دست فروشی در خیابان؛ بازارچه و یا واگن های مترو روی آورده اند. و این تعداد از زنان که همه ساله بر تعداد آنها اضافه هم می شود این روزها با نزدیک شدن به سال نو با شدت بیشتری در کنار مردان دستفروشی می کنند. از زنانی  که همسرشان را از دست داده اند یا همسر معتاد دارند تا زنانی که برای پیدا کردن شغل مناسب دست فروشی را به ناچار انتخاب کرده اند. اما آنچه که بیشتر به چشم می آید، مشکلات زنان جوانی است که تمام روز با ماسک به صورت هایشان جنس های خود را تبلیغ می کنند تا کسی آن ها را نشناسد.

قطار، با انبوه مسافران به ایستگاه می رسد، در حالی که عده ای از قطار پیاده می شوند و عده زیادی هم قصد سوارشدن دارند، مسافران در کش و قوس پیاده شدن و سوارشدن به  واگن ها هستند و عده ای از دستفروشان هم روی صندلی های مترو درایستگاه نشسته اند و اجناسشان را با صدای بلند تبلیغ می کنند دختر جوانی که روی یکی از صندلی های مترو نشسته بود و چند نفری هم دور او جمع شده بودند به بهانه دیدن گردنبند هایش به سمتش رفتم و بعد از اینکه کمی سرش خلوت شد با او صحبت کردم.

*فروشنده دورگردی شده ام که برای حفظ جانم هر هفته در یک خیابان بساط پهن می کنم

کیمیا تنها دختر دست فروش در مترو نیست که به خاطر مشکلات معیشتی حاضر به تحمل این شرایط سخت در مترو شده است، او در همین رابطه به خبرنگار دیده بان ایران می گوید: از 8 صبح تا 6 بعد از ظهراز از این ایستگاه به آن ایستگاه می روم و اجناسم را در هر قطاری که می رسم تبلیغ می کنم، کافی است در مترو یک خانم قصد خرید نداشته باشد، آن وقت هیچ کس خرید نمی کند.

کیمیا می گوید: بارها به دنبال کار گشته ام اما کارمناسبی پیدا نکردم و اما با حقوق 500_600 هزارتومان مگر می شود زندگی کرد؟! همسرم چهار سال است فوت شده، نمی خواهم برگردم شهرستان پیش خانواده ام، شهرستان هیچ امکاناتی برایم ندارد می خواهم تهران بمانم.

وی ادامه می دهد: البته در خیابان ها هم دست فروشی کرده ام اما از نگاه مردان در خیابان ها می ترسم به هر بهانه ای می خواهند پای درد و دلت بشینند همین که می فهمند مطلقه ای پیشنهاد های شرم آور می دهند و به همین خاطر دست فروشی در مترو را انتخاب کرده ام تا حداقل از شر این نگاه های هوس آلود در امان باشم.

ایستگاه بعد با «فریبا» آشنا می شوم حدودا 30 ساله است، می گوید: همسرم بیمار است و هیچ درآمدی برای گذران زندگی نداشتیم تا اینکه تصمیم گرفتم در مترو دستفروشی کنم.

نمی ترسی ماموران مترو روسری هایت را ضبط کنند؟ در حالی که اشک در چشم هایش  حلقه می زند، جواب می دهد: «تا به حال این اتفاق نیفتاده است، ولی راستش بعضی وقت ها می ترسم این روسری ها را هم از دست بدهم دیگرچیزی برایم باقی نماند.

مینو دختر جوانی است که روسری های رنگارنگی را بر روی زمین در خیابان روی هم ریخته است و با صدای بلند می گوید خانم های خوشگل با 15 هزار تومن روسری برای روز مادر نمیخوای؟ 

از او در مورد مشکلاتی که زنان دست فروش و سرپرست خانوار روبه رو هستند، سوال کردم و او در حالی که ترس در چهره اش موج می زند جواب می دهد: مشکلات بسیاری برای زنان در جامعه وجود دارد از جمله زنان دست فروش که هر روزه ساعت ها در گوشه ای از پیاده روها بساط پهن می کنند، درسته که اکثر مشتری های من زن ها هستند اما باز هم مردان شیطنت می کنند و پیشنهادهای شرم آوری می دهند و بعد از آن به دلیل اینکه نمی خواهم به آنها جواب مثبت بدهم ناچارا به یک خیابان دیگر می روم. فروشنده دورگردی شده ام که برای حفظ جان و آبرویم؛ هر هفته در یک خیابان بساط پهن می کنم.

سیلی زدن مامور شهرداری فومن به دست فروش زن

 ماجرای سیلی زدن یک مأمور شهرداری اهل فومن به زن دستفروشی که اصرار داشت، بساطش را جمع نکنند، چند ماه پیش در شبکه های اجتماعی بسیار سرو صدا کرد و مشخص شده که زن دستفروش پسری ١٣ ساله دارد و به خاطر مسائلی که برای همسرش به وجود آمده، خرج خانواده‌اش را از طریق فروش سبزی و ترشی‌هایی که خودش آماده می کند، مخارج زندگی خود را در می آورد، اما ماموران سد معبر شهرداری چشمشان را روی همه چیز بستند و از این زن خواستند که سبزی‌ها و ترشی هایش را جمع کند و بعد از لحظاتی شروع به فحاشی کردند و بعد هم ترشی‌ وسبزی‌های زن دست فروش را در وانت‌شان انداختند و زمانی که این زن در مقابل آنها مقاومت کرد، یکی از آن ماموران به زن فومنی سیلی زد؛ این هم یکی دیگر از مشکلات زنان دست فروش است.

رئیس سازمان بهزیستی: 2 میلیون و ۵۰۰ هزار زن سرپرست خانوار هستند

همچنین چندی پیش؛ انوشیروان محسنی بندپی رئیس سازمان بهزیستی با اشاره به اینکه اگر 2 میلیون و ۵۰۰ هزار زن سرپرست خانوار داشته باشیم، 71 درصد آن ها با فوت شوهر، 13.7 درصد به دلیل زندانی یا ترک شوهر، 10 درصد به دلیل طلاق و 5 درصد به دلیل تجرد، خود سرپرست هستند.

رئیس سازمان بهزیستی کشور افزود: 350 هزار نفر از زنان سرپرست خانوار به دلیل از کارافتادگی، زندانی شدن یا ترک شوهر از خانواده در این گروه جای دارند، 250 هزار نفر به دلیل طلاق و جدایی و 135 هزار نفر به دلیل عدم ازدواج، خودسرپرست‌اند.

سید حسن حسینی: در خیابان ها زنان دست فروش بیشتر مورد آزار و اذیت قرار می گیرند

مریم یوسفی: زنان دست فروش از نگاه شهوت آلود مردان در امان نیستند

از همین روی «سید حسن حسینی» و «مریم یوسفی» دو جامعه شناس با اشاره به افزایش تعداد زنان سرپرست خانوار و زنان دست فروش و اینکه این زنان با چه مشکلات وموانعی برای ادامه زندگی و امرار معاش  روبه رو هستند به خبرنگار دیده بان ایران گفتند:

حسینی: کار کردن برای زن و مرد بایستی با حقوق برابر در محیط های اجتماعی در نظر گرفته شود، همانطور که مرد باید از راه مشروع  کسب درآمد حلال کند، زن ها هم این حق را دارند که درآمد داشته باشند کار کنند. معمولا زن ها بیشتر از مردان دست فروشی می کنند، به دلیل اینکه اکثرا زنان سرپرست خانوار امکانات تحصیلی و تخصصی ندارند به همین دلیل نمی توانند در بسیاری از سازمان ها مشغول به کار شوند و یکی از کارهایی که از راه مشروع می توانند درآمد کسب کنند، دست فروشی است و دست فروشی در مترو با مشکلات جنسیتی کمتری روبه رو است و در خیابان ها زنان دست فروش بیشتر مورد آزار و اذیت قرار می گیرند.

یوسفی: دستفروشی در مترو مختص به زنان نیست ومردان هم به خاطر مشکلات معیشتی و اقتصادی به دستفروشی روی می آورند. اما طبق یک تحقیق میدانی، زنان بیشتر از مردان به دستفروشی مشغول هستند.از میان زنانی که به علل مختلف در مترو دستفروشی می کنند، بین 5 تا 7 درصد به علت تبعیض جنسیتی در استخدام سازمان ها به دستفروشی روی آورده اند و متاسفانه بعضی از مردان هر روزه به بهانه خرید به زنان دست فروش سر می زنند و با آنها رابطه عاطفی برقرار می کنند و بعد از اینکه با آنها رابطه ای نزدیک و صمیمانه ای بر قرار کردند، پیشنهاد های خجالت آور به آنها می دهند و در نهایت به صورت گروهی به آنها تجاوز می کنند و اگر این زن ها شکایت کنند هیچ قانونی از آنها حمایت نمی کند و اگر هم شکایت نکنند افراد متجاوزگر به بهانه آبروی آنها باز تهدیدشان می کنند ولی اگر این افراد غرفه ای داشته باشند و تحت حمایت سازمانی قرار بگیرند، قطعا از آنها حمایت خواهد شد و قانونی هم برای حمایت این افراد لحاظ می شود. دولت باید برای زنان سرپرست خانوار، تسهیلات و تمهیداتی را در نظر بگیرد تا بلکه مشکلات این زنان کمتر شود.

به نظر شما برای زنان دست فروش چه راهکاری باید اندیشیده شود؟

حسینی: زنان سرپرست خانوار باید از طرق کمیته امداد و سازمان بهزیستی بیشتر مورد حمایت قرار بگیرند و کالا و مکانی را برای اشتغال زنان سرپرست خانوار در نظر بگیرند و این زنان را مورد حمایت قرار بدهند تا آنها بعد از اشتغال با مشکلات مواجه نشوند.

یوسفی: زنان دست فروش برای حفظ آبروی خود  مجبور به دست فروشی در خیابان هایی دور تر از محل سکونت خود می شوند و متاسفانه دولت از این زن ها هیچ گونه حمایتی نمی کند، شهرداری باید به آنها غرفه های مخصوص بدهد تا آنها صنایع دستی و مواد خوراکی را که کار خودشان است را در این غرفه ها عرضه و به فروش برسانند و اگر مسئولان، زنان سرپرست خانوار را تحت پوشش خود قرار دهند، زنان دست فروش از نگاه شهوت آلود مردان در امان نیستند.

حسینی: خیلی از افراد اعتقاد دارند که زنانی که دست فروشی می کنند، بعد از مدتی احساس لطیف زن و مادر بودن خود را دست می دهند و خلق خوی مردانه می گیرند، به نظر شما چنین چیزی صحت دارد؟

حسینی: زنانی که در محیط های بیرون از منزل کار می کنند، اکثرا روحیه های متفاوت تری نسبت به زنان خانه دار دارند و زنان به دلیل اینکه ممکن است در محل های بیرون از خانه خطرهایی آنها را تهدید کند، آمادگی های لازم را برای دفاع از خود یاد می گیرند و این رفتار آنها به مفهوم این نیست که خلق و خوی مردانه می گیرند. به طور مثال؛ زنانی که شغل های مردانه دارند در محیط کار همانند رفتار همکارهای آقایان رفتار خشن و جدی دارند اما این افراد در محیط داخل خانه همان زن و مادر مهربان هستند، اما به تدریج رفتار زن ها در محیط کارشان به داخل خانه هم می آید.

یوسفی: زنانی که در محیط های مردانه فعالیت می کنند در محیط بیرون از خانه رفتار خشونت آمیز دارند، اما بعد از مدت زمان طولانی، طبیعی است که خلق و خوی مردانه بگیرند.