عبدالصمد خرمشاهی: گاهی اوقات عملکرد ضابطین قوه قضاییه خارج از صلاحیت و اختیارات آنهاست/ در بازجویی ها سوالاتی توسط ضابطین مطرح می شود که اساساً ربطی به اتهام ندارد

به گزارش دیده بان ایران؛ عبدالصمد خرمشاهی درباره آموزش ضابطین، نحوه ارتباط قضات و ضابطین، بازنگری در ساختار دادسرا و تدوین دستورالعمل همکاری با ضابطین که اخیرا دادستان کل کشور به آن اشاره کرده بود، گفت: ضابطین قضایی مامورانی هستند که تحت نظر قضات محترم تکالیفی بر عهده دارند. ضابطین اعم از خاص و عام هستند و در قانون آیین دادرسی کیفری به آنها  اشاره شده و  نقش اساسی در تحقق عدالت کیفری دارند.

وی یادآور شد:  در زمان  شهید بهشتی، پلیس قضایی به ابتکار ایشان تشکیل شد و با  آموزه هایی که به  آنها داده شد، پلیس قضایی توانست اقدامات موثری در زمینه پیشبرد پرونده ها انجام دهند.

این حقوقدان با بیان اینکه ساختار و زیر بنای هر پرونده را تحقیقات مقدماتی تشکیل می دهد، گفت: معمولاً در تحقیقات مقدماتی، ضابطین قوه قضاییه هستند که بایستی در جهت کشف جرم و جمع آوری دلایل و هر گونه اقدام دیگری در جهت رسیدن به واقعیت، قضات را یاری و کمک کنند. مرحله اول  ساختار هر پرونده، اقداماتی است که در مرحله مقدماتی صورت می‌گیرد و معمولاً کار تحقیقات و پیگیری اقدامات اولیه بر عهده ضابطین قوه قضاییه است.  

وی ادامه داد: از  آنجایی که ضابطین قوه قضاییه از بدو تشکیل پرونده، نقش بسیار مهمی در شکل گیری پرونده و پیگیری واقعیت پرونده ها دارند، لازم است  که آموزش های مناسب و لازم را ببینند و فرامین و دستورات قضات را آن چنان که لازم هست به مرحله اجرا بگذارند و این امر مستلزم این است که ضابطین قوه قضاییه بدانند که چه وظایفی برعهده دارند و از لحاظ قانونی چه اقداماتی باید انجام دهند.  

خرمشاهی تصریح کرد: یکی از علل مهم اطاله  دادرسی در محاکم و دادسراها، عدم هماهنگی لازم بین ضابط قوه قضاییه با قضات است، یعنی ضابط باید بداند که قاضی چه چیزی از او خواسته و  تحت فرامین او  آنچه را که لازم است  در چهارچوب قانون انجام بدهد و طبیعتا فراتر از آنچه که در اختیارات و صلاحیت اوست، کاری صورت ندهد.

این وکیل دادگستری افزود: در پاره ای از موارد می بینیم که ضابطین قوه قضاییه خارج از صلاحیتشان اقداماتی را انجام می دهند که خارج از  اختیارات و وظایف آنهاست. نحوه برخورد، نحوه تحقیقاتشان وحتی  نحوه سوالات آنها   خارج از چارچوب قانون است. دلیل این است که آموزش های لازم داده نشده و تکالیف آنها به درستی به آنها آموزش داده نشده است.

وی ادامه داد: ما نیاز داریم که هر چه بیشتر مسئله آموزش ضابطین قوه قضاییه مورد لحاظ قوه قضاییه  قرار گیرد و فکر می‌کنم که دادستان کل درست گفته اند و  طبیعتا این عدم هماهنگی و عدول ضابطین قوه قضاییه از  پاره  اختیارات خودشان باعث شده که ایشان ورود به موضوع کند؛ لذا همانطور که در بسیاری از کشورهای پیشرفته و در سیستم های نوین دادرسی ضابطین قوه قضاییه بالاترین آموزش ها و آگاهی ها را در مورد قوانین دارند، بعضا میزان دانش حقوقی آنها از قضات کمتر نیست.  

این وکیل دادگستری تاکید کرد: نکته مهمی که در تحقیقات اولیه در پاره ای از پرونده ها شاهدیم این است که در بازجویی که توسط مامورین انتظامی یا سایر ضابطین قوه قضاییه صورت می گیرد، سوالاتی که می‌شود بعضا ارتباطی به نوع اتهام ندارد یا  فراتر از دستوراتی است که  قاضی مربوطه صادر کرده است؛ بنابراین به همین دلیل لازم است که کلاس های آموزشی و توجیهی تشکیل شود تا ضابطین  قوه قضاییه به تکالیف اولیه  خودشان آگاهی پیدا کنند و مختصری از قانون آیین دادرسی کیفری و حقوق متهم و حقوق شهروندی برای آنها تدریس شود.

خرمشاهی ادامه داد:   نحوه برخورد ضابطین قوه قضاییه با متهم یا شهروندان یکی از مواردی است که بارها مورد توجه قرار گرفته و توصیه شده که آموزش های لازم به مامورین مربوطه داده شود تا همانطور که لازم است در اسرع وقت در جهت  جمع آوری دلایل و ادله جرم و تمهیدات لازم در جهت فرار متهم یا محو آثار جرم انجام دهند و بدانند که نحوه برخوردشان با متهمان یا کسانی که مورد بازخواست قرار می گیرد، باید چگونه باشد.  

وی افزود: باید هماهنگی و تشریک مساعی و تناسب میان آنچه که قاضی مربوطه درخواست کرده با مامورین انتظامی فراهم شود و این امر امکان پذیر نیست مگر اینکه  کلاس‌های  توجیهی لازم هر ماه یا هر هفته یا به تناسب زمانی مختلف تشکیل شود و ضابطین قوه قضاییه توجیه شوند که چگونه باید عمل کنند و در این راه چه اشکالی دارد که حتی کلاس های روانشناسی و آموزش حقوق در سطح مقدماتی برای آنها تشکیل شود و توجیه شوند تا این معضل که در مرحله تحقیقات مقدماتی در بعضی از پرونده ها به وجود می آید از بین برود  و کمرنگ تر شود.

این کارشناس مسائل حقوقی در پایان گفت: یکی از مسائلی که باعث می‌شود جامعه نگاه خوشبینانه‌تر و بهتری به تشکیلات قوه قضاییه داشته باشد،  مسئله برخورد مناسب ضابطین قوه قضاییه با آنهاست زیرا بخش عمده‌ای از نارضایتی‌هایی که توسط مردم منعکس می شود،   موضوع برخورد نامناسب پاره ای از ضابطین قوه قضاییه است؛ بنابراین از هر لحاظ  توصیه دادستان کل باید  جدی گرفته شود  و در صورت نیاز کمیته ای تشکیل شود یا تشکیلاتی باشد که بر  نحوه رفتار ضابطین قوه قضاییه نظارت کند و آنهایی  که خوب  و قانونی برخورد می کنند تشویق شوند و برعکس.

منبع: ایسنا