واکنش یک جامعه شناس به طرح ممنوعیت غربالگری؛ قرایی مقدم: ممنوعیت غربالگری موجب افزایش سندرم داون یا سایر بیماری‌ها در اقشار ضعیف خواهد شد
به دنیا آمدن افراد مبتلا به سندرم داون و یا سایر بیماری‌ها یک رنج برای خانواده‌ها و به خصوص مادر در طول سال هاست. همچنین زنان خود را مقصر و گناهکار به دنیا آمدن فرزندان بیمار می‌دانند که این موضوع باعث فرسودگی هرچه بیشتر آنها می‌شود و حتی امکان خودکشی نیز وجود دارد. در صورتی که میزان استرس مادران از زمان انجام مرحله اولیه غربالگری تا تایید و رد آن به کمتر از چند ماه می‌رسد.
به گزارش سایت دیده‌بان ایران؛ در روز‌های اخیر ویدئوکلیپی از صدا و سیما پخش شد که به سرعت در شبکه‌های اجتماعی پربازدید و با واکنش‌هایی مختلف همراه شد. در این ویدئو، به جنبه‌های مختلف بیماری سندرم داون پرداخته بود.
بر اساس ماده ۵۳ قانون جوانی جمعیت سال ۱۴۰۰، غربالگری اجباری جنین ممنوع و از پوشش بیمه خارج شده است، اما این تمام ماجرا نیست؛ وزارت بهداشت پا را فراتر گذاشته و تولید و واردات کیت‌های هر نوع غربالگری را در سال ۱۴۰۱ ممنوع کرد. با توجه به اهمیت این موضوع در جامعه، پرسش‌هایی در خصوص معایب و مزایای این قانون مطرح است. «دکتر امان الله ایی مقدم، استاد دانشگاه و جامعه شناس» در گفت‌و‌گو با فرارو به این پرسش‌ها پاسخ داده است
ممنوعیت غربالگری در طرح جوانی جمعیت موفق نخواهد شد
امان الله قرایی مقدم جامعه شناس گفت: «از دوره باستان تا کنون، نظرات مختلفی درباره جمعیت مطرح شده است. در اولین نظریه، افلاطونیان معتقد بودند که جمعیت باید میزان ثابتی باشد و از افزایش آن به هر نحوی جلوگیری می‌کردند. تئوری دوم توسط ادیان الهی یهود، مسیحی و اسلام مطرح شد که به دنبال افزایش پیروان دین بودند. در عین حال نظریه سوم توسط «توماس رابرت مالتوس» اقتصاددان و استاد دانشگاه در انگلستان مطرح شد که معتقد بود اگر جمعیت کنترل نشود به صورت تصاعد هندسی (۱، ۲، ۴، ۸، ۱۶) رشد خواهد کرد، در حالی که منابع غذایی به صورت تصاعد حسابی (۱، ۲، ۳) رشد خواهد کرد به همین دلیل میزان افزایش جمعیت باید کنترل شود. نظریه آخر توسط آلفرد سووی (Alferd Sauvy) مطرح شد که به نظریه «حد متناسب جمعیت» معروف شد.»
وی افزود: «ممنوعیت غربالگری در طرح جوانی جمعیت موفق نخواهد شد، زیرا امروزه طرز تفکر خانواده به خصوص زنان تغییر کرده است و اگر کسی هم به دنبال فرزند باشد تمام جوانب را درباره آینده می‌سنجد. در عین حال نگرشی در میان زنان به وجود آمده است که، چون یکبار به دنیا آمده‌ایم، باید زندگی کنیم و بچه اجازه اینکار را به ما نمی‌دهد.»
هزینه غربالگری در تمام طول زندگی یکبار پرداخت می‌شود
این جامعه شناس افزود: «در سال‌های اول انقلاب طرحی برای کنترل جمعیت وجود داشت که موفق نبود و امروزه نیز این ممنوعیت‌های غربالگری و تشویق به فرزند آوری نتیجه مثبتی نخواهد داشت. امروزه زنان و دختران ایرانی خرد گرا هستند و بر اساس احساسات تصمیم نمی‌گیرند. در واقع این زنان هستند که باید تصمیم بگیرند چه زمانی باید فرزندی به دنیا بیاورند.»
براساس کلیپ منتشر شده، هزینه زندگی کودکان مبتلا به سندرم داون و سایر بیماری‌ها بسیار کمتر از غربالگری در دوران بارداری است. دکتر قرایی مقدم در این باره گفت: «هزینه نگه داری افراد مبتلا به سندرم داون و سایر عقب ماندگی‌های ذهنی به دلیل طول عمرشان، بسیار بیشتر است. در عین حال هزینه غربالگری در تمام طول زندگی یکبار پرداخت می‌شود و می‌تواند از به دنیا آمدن نوزادانی با مشکلاتی مانند سندرم داون و سایر بیماری‌ها جلوگیری کند. به دنیا آمدن کودکان با بیماری‌های مختلف یک فشار و رنج مضاعف برای جامعه و دولت است، زیرا بسیاری از زیر ساخت‌ها نیز باید تغییر کند. در عین حال این کودکان تبدیل به نیروی کار مفید برای جامعه نخواهند شد و حتی جلوی پیشرفت سایر اعضای خانواده را در زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی خواهد گرفت.»
ممنوعیت غربالگری افزایش سندرم داون یا سایر بیماری‌ها در اقشار ضعیف
این تحلیگر اجتماعی گفت: «به دنیا آمدن افراد مبتلا به سندرم داون و یا سایر بیماری‌ها یک رنج برای خانواده‌ها و به خصوص مادر در طول سال هاست. همچنین زنان خود را مقصر و گناهکار به دنیا آمدن فرزندان بیمار می‌دانند که این موضوع باعث فرسودگی هرچه بیشتر آنها می‌شود و حتی امکان خودکشی نیز وجود دارد. در صورتی که میزان استرس مادران از زمان انجام مرحله اولیه غربالگری تا تایید و رد آن به کمتر از چند ماه می‌رسد. ممنوعیت غربالگری باعث به دنیا آمدن بچه‌هایی مبتلا به سندرم داون یا سایر بیماری‌ها در اقشار ضعیف می‌شود، زیرا افرادی که درآمد بالایی دارند به راحتی آن را انجام میدهند، در عین حال دولت و نهاد‌های مربوطه به جای ممنوعیت آزمایش‌های تشخیصی باید شرایطی را فراهم کنند تا سایر اقشار جامعه نیز به امکانات غربالگری دسترسی داشته باشند. در اصل وظیفه دولت تامین شرایط زندگی برای مردم کوچه و بازار است.»
وی افزود: «برای جلوگیری از خطا‌های احتمالی باید بهترین تجهیزات و امکانات در اختیار بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌ها قرار گیرد، اما باز هم این علت که، نتیجه مثبت کاذب غربالگری در چیزی حدود ۱۵ تا ۱۶ درصد است نمی‌تواند توجیه کننده ممنوعیت آن در کشور باشد. در زمینه غربالگری سال هاست پژوهش‌های جامع و کامل در ایران صورت نگرفته است؛ بنابراین ما نباید در این مورد قانونی را وضع کنیم که باعث به دنیا آمدن بچه‌هایی با این خصوصیت‌ها شود و در مخالفت با علم قدم برداریم.»
منبع: فرارو
