جوکار، نماینده مجلس: تعطیلات مکرر دردی از مشکل آلودگی هوا دوا نمی‌کند/ مردم در تعطیلات همچنان با خودروهای شخصی تردد می‌کنند
محمدصالح جوکار، رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس با تاکید بر این که تعطیلات مکرر دردی از مشکل آلودگی هوا دوا نمی‌کند، به دیده‌بان ایران گفت: تعطیلی‌ها هرچند ممکن است موقتا تردد خودروها را کاهش دهند، اما مانع فعالیت‌های دیگر مردم نمی‌شوند، به نحوی که در روزهای تعطیل همچنان بسیاری از افراد از خانه‌های خود خارج می‌شوند و از خودروهای شخصی استفاده می‌کنند. بنابراین، اگر هدف اصلی کاهش آلودگی هوا است، باید تدابیر جامع‌تری در نظر گرفته شود. برای مدیریت بهتر بحران آلودگی هوا، باید بر اقدامات بلندمدت و ریشه‌ای تمرکز کرد.
دیده‌بان ایران؛ عرفان بیوک‌نژاد – با وجود این که از ابتدای فصل سرد امسال قرار بود که دولت با اعمال خاموشی‌های منظم برای مشترکان خانگی و صنایع، مصرف گاز را مدیریت کند و تعطیلی‌ها را به حداقل برساند، اما تعطیل شدن مدارس، دانشگاه‌ها و حتی ادارات دولتی کم و بیش در سراسر کشور ادامه دارد. از جمله این که در سه روز ابتدایی این هفته، بسیاری از استان‌های کشور با تعطیلی مواجه شدند؛ تعطیلاتی که البته برای تهران و برخی دیگر از مراکز جمعیتی، دلیل آن آلودگی هوا اعلام شد.
از منظر جامعه‌شناختی نیز تعطیلی‌های مکرر می‌توانند برنامه‌ریزی روزمره افراد را مختل کنند؛ به‌ویژه در جوامعی که زیرساخت‌های دیجیتال یا راهکارهای جایگزین ندارند، تعطیلی ممکن است بهره‌وری نیروهای انسانی را کاهش دهد. بر اساس نتایج تحقیقات منتشرشده، تعطیلی‌های طولانی، به‌ویژه زمانی که به دلیل بحران‌هایی مانند بیماری‌های همه‌گیر یا آلودگی هوا باشند، می‌توانند باعث اضطراب، افسردگی و احساس بی‌ثباتی در میان افراد جامعه شوند.
تعطیلات ناخواسته؛ تهدیدی برای اقتصاد ایران
اقتصاد ایران، با وجود ناترازی انرژی و چالش‌های زیرساختی، به‌شدت به فعالیت‌های روزمره و تولید وابسته است. تعطیلی‌های اخیر، به‌ویژه به‌دلیل بحران آلودگی هوا و ناترازی انرژی، ضربه‌ای جدی به بخش تولید، خدمات و صادرات وارد کرده است. این تعطیلات نه‌تنها فعالیت‌های اقتصادی را متوقف می‌کند، بلکه هزینه‌های جانبی از جمله کاهش درآمد مالیاتی، افزایش هزینه‌های انرژی جایگزین، و اختلال در زنجیره تامین را نیز به همراه دارد. تعطیلات در ایران اگرچه گاهی برای کنترل بحران‌هایی مانند آلودگی هوا یا ناترازی انرژی لازم است، اما نبود زیرساخت‌های مناسب و جایگزین‌های کارآمد باعث می‌شود تعطیلات ناخواسته به تهدیدی برای اقتصاد داخلی تبدیل شود. به عبارت دیگر، تعطیلات زمانی می‌تواند موثر باشد که با سیاست‌های مکمل مانند افزایش بهره‌وری در روزهای کاری یا گسترش فعالیت‌های دورکاری همراه شود.
با این حال، سوالی که مطرح می‌شود این است که تعطیل کردن روزهای کاری باعث بهبود وضعیت می‌شود یا خیر؟ باید توجه داشت که اساسا تعطیلات و تاثیرات آن، به‌ویژه در کشورهایی که اقتصادشان با چالش‌های ساختاری روبه‌رو است، موضوعی بسیار قابل‌توجه است. گزارش اخیر رسانه‌ها نشان می‌دهد که هر روز تعطیلی در ایران حدود ۲۱ هزار میلیارد تومان به اقتصاد کشور خسارت وارد می‌کند. این رقم معادل ۲۸۰ میلیون دلار براساس نرخ تقریبی دلار ۷۵ هزار تومانی است که براساس تقسیم رقم تولید ناخالص داخلی سالانه بر تعداد روزهای کاری به دست آمده است. بر این اساس، تعطیلات علاوه بر جنبه‌های اجتماعی و زیست‌محیطی، تاثیرات اقتصادی جدی و گسترده‌ای به همراه دارند.
تعطیلات اخیر به دلیل آلودگی هوا بود یا کمبود گاز؟
در همین راستا محمدصالح جوکار، رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس به خبرنگار دیده بان ایران در پاسخ به این که آیا این تعطیلات اخیر به دلیل آلودگی شدید هوا بود یا به دلیل کمبود گاز، بازهم شاهد تعطیلی شهرهای بزرگ و مراکز جمعیتی بودیم، گفت: با توجه به شواهد موجود، به نظر می‌رسد که اصلی‌ترین دلیل این تعطیلات، افزایش شدید آلاینده‌های هوا و شرایط وارونگی دما باشد. وارونگی دما یکی از عوامل مهم در افزایش غلظت آلودگی هواست که در فصول سرد سال رخ می‌دهد و شهرهایی مانند تهران را با چالش جدی روبه‌رو می‌کند.
وی ادامه داد: با این حال، برخی این سوال را مطرح می‌کنند که آیا تعطیلی ادارات دولتی و مراکز آموزشی به‌تنهایی می‌تواند راه‌حل مناسبی برای این بحران باشد؟ پاسخ به این پرسش چندان ساده نیست. تعطیلی‌ها ممکن است به کاهش رفت‌وآمد خودروها کمک کند، اما تأثیر آن موقتی است و مشکلات ساختاری همچنان باقی می‌مانند.
تعطیلی‌ها صرفا به صورت موقت می‌توانند باعث کاهش آلودگی هوا شوند
این نماینده مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این پرسش که آیا تعطیلی‌ها راه‌حل مناسبی برای کاهش آلودگی هوا محسوب می‌شود یا خیر، اظهار کرد: یکی از نکات مهم این است که تعطیلی‌ها، هرچند ممکن است موقتا تردد خودروها را کاهش دهند، اما مانع فعالیت‌های دیگر مردم نمی‌شوند، به نحوی که در روزهای تعطیل همچنان بسیاری از افراد از خانه‌های خود خارج می‌شوند و از خودروهای شخصی استفاده می‌کنند. بنابراین، اگر هدف اصلی کاهش آلودگی هوا است، باید تدابیر جامع‌تری در نظر گرفته شود. برای مدیریت بهتر بحران آلودگی هوا، باید بر اقدامات بلندمدت و ریشه‌ای تمرکز کرد.
وی خاطرنشان کرد: خودروهای برقی می‌توانند تاثیر مهمی بر کاهش آلایندگی هوا بگذارند، اما برای استفاده گسترده از آن‌ها، نیازمند سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌هایی مانند ایستگاه‌های شارژ و حمایت دولتی هستیم. تشویق مردم به استفاده از این خودروها می‌تواند آلودگی ناشی از سوخت‌های فسیلی را به میزان قابل‌توجهی کاهش دهد.
خودروهای شخصی همچنان متهم اصلی آلودگی هوای تهران هستند
جوکار در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: یکی از دلایل اصلی آلودگی هوا در کلانشهر تهران، تعداد زیاد خودروهای شخصی است. با بهبود کیفیت حمل‌ونقل عمومی و گسترش آن به مناطق مختلف، می‌توان استفاده از خودروهای شخصی را کاهش داد. تجهیز ناوگان حمل‌ونقل عمومی به اتوبوس‌های برقی و گازسوز نیز می‌تواند تاثیرات مثبتی بر کاهش آلودگی هوا در شهرهای بزرگی مثل پایتخت داشته باشد.
وی افزود: در برخی شهرهای کشورمان، صنایع و کارخانجات بزرگ نقش قابل توجهی در تولید آلودگی هوا دارند. نصب فیلترهای صنعتی پیشرفته، استفاده از فناوری‌های نوین و نظارت مستمر بر عملکرد واحد‌های صنعتی می‌تواند به کاهش آلودگی هوا کمک کند. گسترش فضای سبز نیز نه‌تنها موجب بهبود کیفیت هوا می‌شود، بلکه تأثیرات روانی مثبتی برای شهروندان به همراه دارد. توسعه پارک‌ها، کاشت درختان بیشتر و ایجاد کمربندهای سبز در اطراف شهرها از جمله راهکارهایی است که باید در دستور کار قرار گیرد.
این نماینده مجلس متذکر شد: راهکار دیگر کاهش آلودگی هوا، ارتقای کیفیت سوخت‌های مصرفی در کشور است. همچنین جایگزینی تدریجی سوخت‌های فسیلی با منابع انرژی پاک مانند گاز طبیعی فشرده (CNG) یا انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند به کاهش میزان انتشار آلایندگی‌ها کمک کند.
رفع بحران آلودگی هوا نیازمند همکاری دولت، مردم و صنایع است
رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس گفت: با بررسی تاثیرات تعطیلات اخیر می‌توان گفت که این اقدامات بی‌تاثیر نبوده‌اند. کاهش تردد خودروها در سطح شهرهایی مانند تهران باعث شده که آلودگی ناشی از سوخت خودروها کاهش یابد. همچنین کاهش ترافیک روزانه به نوعی به آرامش شهری کمک کرده است. با این حال، این اقدامات صرفا تاثیری موقتی دارند و نمی‌توانند جایگزین اقدامات بنیادی شوند.
جوکار در نهایت خاطرنشان کرد: به طور کلی، تعطیلی‌ها به‌عنوان یک راه‌حل کوتاه‌مدت قابل قبول هستند، اما برای مدیریت آلودگی هوا در بلندمدت، نیاز به برنامه‌ریزی جامع و سیاست‌گذاری‌های جدی وجود دارد. توسعه فناوری‌های پاک، افزایش آگاهی عمومی و سرمایه‌گذاری در حمل‌ونقل عمومی از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند به بهبود شرایط کمک کنند. بحران آلودگی هوا مساله‌ای چندوجهی است و رفع آن نیازمند همکاری دولت، مردم و صنایع است.
منبع: دیده‌بان ایران
