بلاتکلیفی اصلاح قانون سربازی در دولت و مجلس جدید/ نهالی را که مجلس یازدهم کاشت، مجلس دوازدهم قطع می‌کند؟
در حالی که هفته گذشته ۱۰ سرباز بر اثر واژگونی اتوبوس در جاده اندیمشک - پلدختر جان خود را از دست دادند، شهریار حیدری، عضو کمیسیون امنیت ملی در دوره یازدهم مجلس به دیده‌بان ایران می‌گوید که «۸۰ درصد کارهای طرح اصلاح قانون سربازی در دوره قبلی مجلس به پایان رسیده بود و اکنون قاعدتا این طرح باید برای ارائه به صحن علنی آماده باشد»، ولی محمد طلا مظلومی، نماینده دوره کنونی مجلس به خبرنگار ما می‌گوید که «مجلس دوازدهم هنوز تصمیمی درباره این طرح نگرفته است.» حال آن که به نظر می‌رسد در دولت جدید نیز عزمی برای اصلاح قانون سربازی وجود ندارد. البته نباید فراموش کرد هر طرحی که برای تغییر شرایط سربازی اجباری ارائه شود، عملا باید مورد تایید نهایی ستاد کل نیروهای مسلح قرار گیرد.
دیده‌بان ایران؛ عرفان بیوک‌نژاد - این روزها پس از واقعه تلخی که برای چند تن از سربازان اعزامی در لرستان رخ داد، دوباره موضوع اصلاح قانون سربازی اجباری به سر زبان‌ها افتاده است، زیرا شنبه هفته گذشته واژگونی یک اتوبوس در جاده اندیمشک - پلدختر منجر به جان باختن ۱۰ نفر از سربازان کشورمان شد.
روز یکم دی‌ماه علی محمدی، مدیر روابط‌عمومی اورژانس پیش‌بیمارستانی لرستان از وقوع این حادثه خبر داد و گفت که «سقوط اتوبوس به دره در محور اندیشمک – پلدختر، ۱۰ کشته و ۱۷ مصدوم برجای گذاشته است. درپی وقوع این حادثه و با اعلام نیاز به پشتیبانی امدادی، ۱۰ کد آمبولانس همراه تیم تخصصی اورژانس به صحنه تصادف اعزام شدند. از این تعداد آمبولانس، هشت کد مربوط به استان لرستان و دو کد مربوط به اندیمشک در استان خوزستان بودند.»
این البته اولین باری نیست که تصادف اتوبوس سربازان منجر به کشته شدن تعدادی از آن‌ها شد و آمارهای رسمی نشان می‌دهد که در یک سال گذشته، یعنی از بهمن‌ماه سال گذشته تا دی‌ماه امسال، ۴۰ سرباز وظیفه در استان‌های مختلف کشور به‌دلیل خودکشی، قتل به دست هم‌خدمتی، واژگونی خودرو، حمله تروریستی، تیراندازی سهوی، درگیری با اشرار مسلح و صاعقه جان خود را از دست داده‌اند. این در حالی است که نهادهای مربوطه برای حفظ امنیت سربازان برنامه‌ای هدفمند ارائه نکرده‌اند و سوالی که دوباره مطرح می‌شود این است که اصلاح قانون سربازی اجباری به کجا رسید؟
وعده مجلس یازدهم به ثمر نرسید
بحث اصلاح و تغییر قوانین مرتبط با خدمت سربازی در سال‌های اخیر بارها مطرح شده است و در مواردی نیز نمایندگان مجلس از پیشنهاد و تدوین طرح‌هایی در این رابطه خبر داده‌اند. اما این پیشنهادها تا کنون به نتیجه مشخصی نرسیده‌اند.
در همین راستا بود که شهریار حیدری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یازدهم در اسفندماه ۱۴۰۱ گفت: «باید در شیوه خدمت سربازی تجدید نظر کنیم و تغییراتی ایجاد شود و تلاش می‌کنیم طرح اصلاح قانون نظام وظیفه در مجلس به سرانجام برسد.»
وی با اشاره به اظهارات رئیس مجلس شورای اسلامی مبنی بر این که با هماهنگی ستاد کل نیروهای مسلح در حال بررسی هستیم تا بتوانیم در مورد شیوه سربازی تجدید نظر انجام دهیم، گفت: «طرح اصلاح قانون نظام وظیفه در دستور کار کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس است و مطابق با آن ما به دنبال آن هستیم که در شیوه خدمت سربازی تغییراتی ایجاد کنیم.»
در ادامه نیز علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت وقت در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: «خبر خوب برای مشمولان سربازی؛ لایحه اصلاح قانون وظیفه عمومی برای طی مراحل قانونی در دستور کار دولت قرار گرفته است. گسترش مفهوم وظیفه عمومی به امور فرهنگی، فناوری و اقتصادی، تغییر در معافیت‌ها و معاف شدن مشمولان مازاد به تشخیص ستاد کل، از مواردی است که در لایحه در نظر گرفته شده است.»
مجلس جدید هنوز تصمیمی برای اصلاح قانون سربازی نگرفته است
این‌ها البته تنها بخشی از اظهارات مسئولان دولت و مجلس قبل درباره طرحی برای اصلاح قانون سربازی است که به گفته آن‌ها هم دولت سیزدهم و هم مجلس یازدهم به دنبال تدوین، تصویب و اجرای آن بودند. اما حالا که چند ماه از روی کار آمدن دولت و مجلس جدید می‌گذرد، تقریبا هیچ صحبتی نه توسط دولتی‌ها و نه توسط مجلسی‌ها درباره سرنوشت طرح اصلاح قانون سربازی مطرح نمی‌شود.
در همین زمینه از محمدطلا مظلومی، نماینده بهبهان در مجلس که سابقه فرماندهی سپاه و بسیج این شهرستان را نیز در کارنامه دارد درباره آخرین وضعیت طرح اصلاح قانون سربازی پرسیدیم که او نیز به خبرنگار دیده‌بان ایران گفت: در حال حاضر وضعیت تغییرات در این حوزه هنوز به طور واضحی مشخص نشده است. این که آیا اصلاحاتی در ستاد کل نیروهای مسلح و سیاست‌های دفاعی کشور صورت خواهد گرفت یا نه، به نظر همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. در عین حال، برخی ایده‌ها و نظرات مطرح شده‌اند که هنوز جای بحث دارد.
وی افزود: در مجموع، باید منتظر ماند و دید که در آینده چه اصلاحاتی در این زمینه صورت خواهد گرفت و آیا ستاد کل نیروهای مسلح و دیگر نهادهای مرتبط با امنیت ملی کشور به تصمیمات نهایی در این خصوص خواهند رسید یا نه. امیدواریم که این اصلاحات در جهت تقویت بنیه دفاعی کشور و بهبود شرایط سربازان، به نحو مطلوبی پیش برود. اما مجلس دوازدهم هنوز تصمیمی برای اصلاح قانون سربازی نگرفته است.
در دوره یازدهم مجلس، ۸۰ درصد کارها برای اصلاح قانون سربازی انجام شده بود
شهریار حیدری، عضو کمیسیون امنیت ملی دوره یازدهم مجلس نیز به خبرنگار دیده‌بان ایران گفت: در دوره یازدهم کمیسیون امنیت ملی، تقریبا ۸۰ درصد از کارها برای اصلاح قانون سربازی انجام شده بود، اما الان از وضعیت پیشرفت آن در جریان نیستم. در دوره یازدهم، کمیسیون امنیت ملی پیشنهاداتی مطرح شد، از جمله بحث معافیت، تشویق و ارائه خدمت حرفه‌ای به سربازان. به این معنا که سربازان براساس سلیقه خود می‌توانستند رشته‌ای را برای خدمت انتخاب کنند و در طول دوران خدمت، از حقوق و مزایا بهره‌مند شوند. اگر تمایل داشتند، می‌توانستند پنج سال در همان سیستم بمانند و اگر نه، پس از پایان خدمت، به اتمام خدمت می‌رسیدند.
وی ادامه داد: طرح‌های زیادی در دوره قبلی مجلس مطرح شد و در نهایت جمع‌بندی رسیدند، ولی در دوره مجلس دوازدهم قرار بود نتیجه نهایی تعیین تکلیف شود. در آن زمان، بازخورد نمایندگان مثبت بود. پیشنهاداتی نیز در بودجه ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ مطرح شد که شامل معافیت‌ها و پرداخت حقوق بود. برای مثال، گفتند که در طرح، کسانی که فرزند دارند، می‌توانند از معافیت بهره‌مند شوند. البته ستاد کل نیروهای مسلح نگرانی‌هایی داشت که ممکن است این طرح مورد سوءاستفاده قرار بگیرد و یا برخی از افرادی که غایب هستند، به آن مراجعه نکنند. البته دیدگاه ستاد کل تا حدودی منطقی بود، اما اگر بخواهیم با واقعیت‌های موجود روبه‌رو شویم، باید بپذیریم که برای ساماندهی این وضعیت، معافیت‌ها، کسر خدمت، تشویق به خدمت و حرفه‌ای کردن سربازی می‌تواند موثر باشد.
طرح برای ارائه به صحن مجلس آماده است
حیدری اظهار کرد: آخرین گام‌های اصلاح قانون سربازی در دوره قبلی مجلس در کمیسیون امنیت ملی تمام شد، اما برای برخی از مسائل جدید، منتظر نظر ستاد کل نیروهای مسلح بودیم. دوره یازدهم به پایان رسید و در دوره دوازدهم دوباره باید به آن پرداخته می‌شد. به طور قطع زمان آن رسیده که این طرح به صحن مجلس بیاید و در آنجا رای‌گیری شود.
وی همچنین خاطرنشان کرد: در واقع، در اواخر دوره یازدهم، با توجه به اولویت‌های زیاد کمیسیون و تعطیلات مجلس، این موضوع به طور کامل به نتیجه نرسید. تعطیلات متعدد و بعضی حوادث باعث شدند که نتوانیم در دوره یازدهم به طور ۱۰۰ درصدی آن را تمام کنیم. اختلاف نظرهای زیادی وجود داشت، اما به نظر من اکنون که دیدگاه‌های مختلف رفع شده است، این طرح آماده است تا به صحن مجلس بیاید و پس از رای‌گیری، تبدیل به قانون شود. قطعا این قانون برای کشور ضروری است.
منبع: دیده‌بان ایران
