سفیر ژاپن: حوزه علمیه قم به دنبال ارتباط با دنیای مدرن است
تسوکادا تاماکی، سفیر ژاپن در ایران گفت: «حوزه علمیه قم یکی از مهم‌ترین مراکز علمی و دینی جهان اسلام است.» او افزود: «امروز متوجه شدم که حوزه علمیه قم همزمان با فعالیت‌های علمی، به دنبال ارتباط با جامعه و دنیای مدرن است.»
به گزارش سایت دیده‌بان ایران؛ «تسوکادا تاماکی» سفیر ژاپن در ایران به تعامل رسانه ای، فرهنگی و تمدنی دو ملت ایران و ژاپن به ویژه ارتباط علمای اسلام و ادیان به ویژه حوزه علمیه قم پرداخت که در ادامه پرسش های خبرنگار و پاسخ سفیر را در ادامه می خوانید:
خیرمقدم عرض می‌کنم خدمت سفیر محترم ژاپن در جمهوری اسلامی ایران.
در رابطه با فرهنگ و تاریخ ژاپن به صورت مختصر مطالبی ارائه بفرمایید تا بتوانیم به مخاطبان ارگان رسانه ای حوزه ارائه دهیم.
یکی از ویژگی‌های برجسته فرهنگ ژاپن این است که به سنت‌ها توجه ویژه‌ای دارد، اما در عین حال، عوامل و پدیده‌های جدید را نیز می‌پذیرد و به‌طور مداوم در مسیر پیشرفت قرار دارد. تاریخ ژاپن نیز به همین شکل بوده است. ژاپن پس از یک دوره بسته بودن مرزهایش به روی سایر کشورها، در مقطعی تصمیم گرفت که درهای خود را بگشاید، عناصر خارجی را جذب کند و مسیر پیشرفت را طی نماید. سپس، مجدداً نگاهی به درون خود انداخت و در عین حفظ هویت فرهنگی‌اش، ارتباطات خود را با جوامع بیرونی ادامه داد.
فرهنگ ژاپن به‌گونه‌ای است که ضمن پایبندی به سنت‌ها، خود را با شرایط و محیط‌های جدید -در سطح بین‌المللی یا در حوزه‌های دیگر- تطبیق می‌دهد و از این طریق به رشد و توسعه ادامه می‌دهد. البته، این مسیر نه به‌صورت یک سیاست دولتی از پیش تعیین‌شده، بلکه به‌طور طبیعی و تدریجی طی شده و به یکی از ویژگی‌های متمایز فرهنگ ژاپن تبدیل شده است.
چه میزان با فرهنگ و تاریخ ایران و هویت ملی و مذهبی آن آشنا هستید؟
بنده به‌عنوان سفیر ژاپن در ایران فعالیت می‌کنم و طبیعتاً فرصت مشاهده بسیاری از جنبه‌های این کشور را داشته‌ام. البته، باید بپذیرم که آشنایی عمیق و همه‌جانبه با تاریخ و فرهنگ یک کشور نیازمند سال‌ها مطالعه و تجربه است و من نیز هنوز در حال یادگیری و شناخت بیشتر هستم. با این حال، آنچه به‌وضوح دریافته‌ام، این است که ایران کشوری بسیار متفاوت از آن چیزی است که برخی افراد در جهان تصور می‌کنند. برخلاف آنچه گاه در رسانه‌های خارجی مطرح می‌شود، ایران کشوری آرام، امن و با فرهنگی غنی و پرقدمت است. بسیاری از کسانی که برای نخستین بار به ایران سفر می‌کنند، پس از مواجهه با مردم، محیط، فرهنگ و تاریخ این کشور، شگفت‌زده می‌شوند و تصورات پیشینشان دگرگون می‌شود.
آنچه در ادبیات، تاریخ و فرهنگ ایران مشاهده می‌شود، نوعی عمق روحی و معنوی است که از دیرباز در این سرزمین ریشه داشته و همچنان در زندگی مردم جاری است.
به نظر شما چه مولفه هایی در فرهنگ و سنت های ایران و ژاپن مشترک است؟
به نظر من نکات مشترک زیادی وجود دارد، اما اگر بخواهم بر اساس تجربیات شخصی خودم چند نکته را مطرح کنم، اولین نکته این است که در هر دو فرهنگ، به محض ورود به خانه، کفش‌ها را در می‌آوریم. این رفتار نه تنها به دلیل مسائل بهداشتی است بلکه نشان‌دهنده احترام به فضای داخلی خانه است. همچنین، در هر دو فرهنگ، نشستن بر روی زمین و احساس راحتی با این سبک نشستن وجود دارد که در واقع نمادی از سادگی و ارتباط نزدیک‌تر با طبیعت و محیط پیرامون است.
نکته دوم بیشتر جنبه روحی و معنوی دارد. در هر دو فرهنگ، احترام به خانواده و طبیعت به شدت برجسته است. در ژاپن، همان‌طور که در ایران مشاهده می‌کنیم، خانواده از ارکان اساسی فرهنگ است و احترام به آن جزو ارزش‌های اصلی به شمار می‌رود. طبیعت نیز در هر دو کشور مورد احترام است و توجه به حفظ محیط زیست یک اولویت مهم محسوب می‌شود. این احترام به طبیعت و خانواده می‌تواند نقطه اشتراک بزرگی میان دو فرهنگ باشد.
به نظر شما آیا مدرنیته و ابعاد مختلف تکنولوژی به فرهنگ بومی جوامع ضربه میزند یا خیر برای حل این مشکل چه راهکارهایی دارید؟
تکنولوژی‌های جدید و علم مدرن، به‌طور کلی زندگی ما را راحت‌تر کرده‌اند و در دنیای مدرن به ما کمک کرده‌اند، اما در عین حال نباید فراموش کنیم که فرهنگ‌های بومی و سنتی می‌توانند به‌راحتی تحت تأثیر قرار گیرند. به نظر من، نوع تکنولوژی‌ها و علوم جدید می‌تواند به تقویت زندگی روحی و فرهنگی ما کمک کند، اما اگر بدون توجه به ارزش‌های فرهنگی بومی و سنتی استفاده شود، ممکن است آسیب‌هایی به آن‌ها وارد کند.
اما در کنار این چالش‌ها، می‌توان گفت که تکنولوژی‌ها نیز فرصتی برای تقویت و معرفی فرهنگ‌های بومی فراهم می‌آورند. به‌ویژه در دنیای دیجیتال امروز، ما شاهد آن هستیم که جوامع مختلف با بهره‌گیری از اینترنت و رسانه‌های اجتماعی، فرهنگ‌های خود را به جهانیان معرفی می‌کنند. در این مسیر، هوش مصنوعی نیز به‌عنوان یک ابزار جدید در کمک به بهبود زندگی روزمره انسانها و به‌ویژه تقویت تعاملات فرهنگی و اجتماعی، می‌تواند نقش مهمی ایفا کند.
در نهایت، این به خود ما بستگی دارد که چگونه از این ابزارها استفاده کنیم و آن‌ها را به خدمت فرهنگ‌ها و سنت‌های خود درآوریم تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود و بتوانیم از مزایای آن‌ها بهره‌مند شویم.
چه میزان با حوزه علمیه قم و کارکردهای اجتماعی آن آشنا هستید؟
در مورد حوزه علمیه قم، پیش از این می‌دانستم که در ایران، حوزه علمیه قم یکی از مهم‌ترین مراکز علمی و دینی جهان اسلام است و به ویژه در زمینه فعالیت‌های علمی و دینی، یکی از پیشرفته ترین مراکز اسلامی به شمار می آید. اما امروز متوجه شدم که حوزه علمیه قم همزمان با این فعالیت‌های علمی، به دنبال ارتباط با جامعه و دنیای مدرن است. این نکته‌ای بود که قبلاً به طور دقیق نمی‌دانستم. به طور ویژه، می‌توان به فعالیت‌های اطلاع‌رسانی حوزه علمیه اشاره کرد، از جمله اطلاع‌رسانی از طریق رسانه‌ها و فضای مجازی، یا اطلاع رسانی در مورد واقعیت جامعه به مردم ایران که مساله مهمی است و برای حضور حوزه علمیه در دنیا حائز اهمیت است. این موضوع برای من جالب بود.
به نظر شما فرهنگ و تمدن یک جامعه چه مقدار در شکل گیری هویت انسانها نقش دارد و چه میزان باید مورد توجه قرار گیرد؟
پاسخ به این سوال به عنوان یک سفیر بسیار دشوار است، اما نه به عنوان سفیر، بلکه به عنوان یک انسان، می‌توانم بگویم که هر انسان تحت تأثیر محیط زیست و شرایطی که در آن قرار می‌گیرد، هویت خود را شکل می‌دهد. به طور کلی، کشوری که فرد در آن متولد می‌شود، خانواده‌ای که او را بزرگ می‌کند، و ارتباطات اجتماعی و فرهنگی‌اش، همه این‌ها تأثیر زیادی در شکل‌گیری هویت انسان دارند. به عنوان مثال، هر فردی از کشوری مانند ژاپن، چین، کره یا ایران، تحت تأثیر فرهنگ و تمدن آن کشور قرار می‌گیرد و طرز تفکر، رفتار و حتی احساساتش تحت تأثیر آن‌ها شکل می‌گیرد. در واقع، این ویژگی‌ها به حدی عمیق است که شاید حتی در DNA افراد نیز انعکاس یابد.
در این میان، فرهنگ و تمدن هر کشور نقش مهمی در تعیین هویت انسانها دارند، اما نکته‌ای که من می‌خواهم مطرح کنم این است که چگونه می‌توانیم حقوق بشر را برای همه انسانها در سراسر دنیا تعریف کنیم؟ سوال این است که اگر هویت یک ایرانی، یک ژاپنی، یک چینی یا یک کره‌ای با هم تفاوت دارد، آیا می‌توان برای همه این انسانها یک حقوق بشر واحد تعریف کرد؟
من اعتقاد دارم که حقوق بشر باید متناسب با هر جامعه و فرهنگ خاص تعریف شود. به عبارت دیگر، حقوق بشر در هر جامعه، باید بر اساس ویژگی‌ها و نیازهای خاص آن جامعه شکل گیرد. این نکته‌ای است که باید در تدوین مفاهیم جهانی حقوق بشر مورد توجه قرار گیرد. برداشت از حقوق بشر و مسائل مختلف بستگی به فرهنگ و سنت هر کشور دارد و به‌ویژه در نحوه تفسیر و روش تدریس که در هر کشور ممکن است تفاوت داشته باشد. این تفاوت‌ها کاملاً طبیعی است. البته همزمان در مورد حقوق اساسی بشر یک برداشت بین‌المللی نیز وجود دارد که در سطح جهانی پذیرفته شده است. اما باز هم تأکید می‌کنم که روش تفسیر و تطبیق این حقوق ممکن است در کشورهای مختلف متفاوت باشد.
هدف شما از سفر به قم چه بود و دیدارها و گفتگوها را چگونه ارزیابی می کنید؟
یکی از امتیازات وظایف من به عنوان سفیر این است که با افراد مختلف، از رئیس‌جمهور تا عموم مردم، ارتباط برقرار کنم. من از این فرصت استفاده کرده‌ام تا با افراد گوناگون از ایرانیان مختلف دیدار داشته باشم، برنامه‌های مختلف را دنبال کنم و از مکان‌های مختلف بازدید نمایم. هدفم این است که درک عمیق‌تری از ایران به دست بیاورم. از این منظر، گفت‌وگو با مسئولان دین اسلام، که نقش مهمی در شکل‌دهی ایران دارند، برای من بسیار حائز اهمیت است. امروز نیز با جناب آقای حجت الاسلام والمسلمین رستمی گفت‌وگویی مفصل و پرمحتوا داشتم که این ملاقات به عنوان سفیر ژاپن در ایران، تجربه‌ام را غنی‌تر کرده است. به نظر من، برای پیشرفت آینده ایران، ارتباط مؤثر میان جامعه و دین اسلام یک امر ضروری است و از این منظر، این ملاقات‌ها برای من بسیار مهم و حیاتی بود.
به نظر من، برای پیشرفت آینده ایران، ارتباط بین جامعه و دین اسلام مسئله‌ای بسیار ضروری است و این یک موضوع حائز اهمیت است. از این رو، دیدارها و گفتگوهایی که امروز داشتم، برای من از اهمیت زیادی برخوردار بود.
مطلع هستم که در حال حاضر ایران تحت مدیریت جناب آقای دکتر پزشکیان و جناب آقای عراقچی تلاش می‌کند که ارتباطات خود را با جامعه بین‌المللی از سر بگیرد. من به عنوان سفیر ژاپن از این سیاست ایران حمایت می‌کنم و امیدوارم که این سیاست با موفقیت همراه باشد. ژاپن به‌عنوان یک شریک مهم می‌تواند نقش بزرگی در این فرآیند ایفا کند و فضایی مساعد برای همکاری ایجاد کند. ایران نباید این فرصت را از دست بدهد و ژاپن نیز آماده است که در این راستا همکاری لازم را انجام دهد.
